Mehmet Emin Sönmezoğlu

Yüce dinimiz İslam, İslam kardeşliği kavramını aynı ana-babadan 
dünyaya gelmiş olmanın ötesinde aynı dine, aynı 
imana ve aynı değerlere gönül vermek olarak 
tarif eder. Nitekim bu hakikat Kuran’da 
“Müminler ancak kardeştir” (1)hitabıyla ifadesini 
bulur.
İslam kardeşliğinin temeli Allah'a iman eden tüm müminleri Allah için sevmektir. 
Çünkü kalpler arasında ülfet ve samimiyet Allah 
için birbirini sevmekle hâsıl olur. Düşmanlık ve 
kavgaların sebebi olan haset, kin ve nefret de 
ancak Allah için sevmekle ortadan kaldırılabilir. 
Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle 
buyurmaktadır: “İman etmedikçe cennete 
giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de iman 
etmiş olmazsınız.”(Müslim, Îmân 93.)
İslam kardeşliğinin bir hukuku ve ahlâkı vardır. 
Bu hukuka riayet edildiği ve bu ahlaka sahip 
çıkıldığı zaman İslam kardeşliği bütün 
Müslümanlara hatta tüm insanlığa rahmet ve 
merhamet olur.
Kardeşlik hukuku, Müslüman kardeşine haksızlık 
yapmamayı, eliyle ve diliyle ona zarar 
vermemeyi gerektirir. Aynı bedenin organları ve 
aynı binanın tuğlaları gibi bir ve beraber olmayı 
gerektirir. Resûlüllah (s.a.s) bu hakikati şöyle 
ifade etmişlerdir: “Müminler, birbirlerini 
sevmede, birbirlerine merhamet ve şefkat 
göstermede, tıpkı bir organı rahatsızlandığında 
diğer organları da uykusuzluk ve yüksek ateşle 
bu acıyı paylaşan bir bedene benzer.”(2)
Kardeşlik ahlakı Müslüman kardeşini saygıdeğer 
görmeyi, haseti kalbinden söküp atmayı, kendisi 
için istediğini kardeşi içinde istemeyi gerektirir. 
Nitekim Efendimiz (s.a.s);“Birbirinizle üstünlük 
yarışına girmeyin. Birbirinize haset etmeyin. 
Birbirinize kin beslemeyin. Birbirinize sırt 
çevirmeyin. 
Ey Allah’ın kulları! Kardeş olun.”(3)
buyurmaktadır.
Kardeşlik ahlakı Müslüman kardeşinin zor 
gününde sıkıntı ve acısını paylaşmayı, sevinçli 
gününde mutluluğuna ortak olmayı gerektirir. 
Kardeşlik ahlakı, aynı ideale gönül vermeyi, aynı 
duaya âmin demeyi, kısacası Müslüman 
kardeşine karşı samimi olmayı gerektirir. 
Nitekim Hz. Peygamber 
(s.a.s); “ Din samimiyettir .” diye buyurmuş,
“Kime karşı (samimiyet)?” diye sorulunca da
“Allah’a, Kitabımız Kur'ana, Resulüne, Müslümanların 
idarecilerine ve bütün Müslümanlara karşı 
samimiyettir.”4 buyurarak Müslümanlar 
arasındaki samimiyeti ve içtenliği imanın gereği 
olarak ifade etmiştir.
 Peygamber Efendimizin (sas) 
Müslümanın Müslüman kardeşi üzerindeki
haklarını özetle ifade ettiği şu hadis-i şerifle 
bitirelim: “Mü’minin mü’min kardeşi üzerinde 
altı hakkı vardır: 1-Hastalandığında onu ziyaret 
eder, 
2-Öldüğünde cenazesinde bulunur, 
3-Kendisini davet ettiğinde davetine icabet eder, 
4-Onunla karşılaştığında selâm verir, 5-Aksırdığında 
ona hayır duada bulunur, 
6-Yanında ve gıyabında 
ona karşı samimi ve içten davranır.”5
“Kim bir Müslümanın dünya sıkıntılarından bir 
sıkıntısını giderirse, Allah da onun kıyamet 
günündeki sıkıntılarından birini giderir. Kim 
darda kalan bir kimsenin işini kolaylaştırırsa, 
Allah da dünya ve ahirette onun işlerini 
kolaylaştırır. Kim bir Müslümanın ayıbını 
örterse, Allah da dünya ve ahirette onun 
ayıplarını örter. Kul, kardeşinin yardımında 
olduğu sürece, Allah da onun yardımcısı olur.”6
Yüce Allah mü'min kardeşlerimizin hukukunu koruyabilmeyi nasip eylesin.Amin.
Kaynaklar;
 1-Hucurat, 49/10.
2-Müslim, Birr, 66; Buhârî, Edeb, 27; Hadislerle İslam, 3. C. S. 85: M6586, B6011.
 3-Müslim, Birr, 28; Hadislerle İslam, 3. C. S. 469: M6536.
 4-Müslim, Îmân, 95; Hadislerle İslam, 3. C. S. 137: M196.
5-Tirmizî, Edeb, 1; Nesâî, Cenâiz, 52; Hadislerle İslam, 2. C. S. 231: T2737; N1940.
 6-Ebû Dâvûd, Edeb, 60; Hadislerle İslam, 3. C. S. 351: 
D4946.